De Mona Lisa is ongetwijfeld een van de meest iconische schilderijen die er bestaan. Dit meesterwerk, geschilderd door de talentvolle Leonardo Da Vinci, heeft door de jaren heen talloze mensen geïnspireerd. Wanneer je haar in het Louvre in Parijs gaat bewonderen, kun je verrast zijn door haar bescheiden formaat van 77 cm x 53 cm, wat voor velen kleiner lijkt dan verwacht.
WIE HEEFT DE MONA LISA GESCHILDERD?
In het prachtige Florence in 1503 begon Leonardo Da Vinci aan een kunstwerk dat al snel een legendarische status zou bereiken. Deze creatie, die drie jaar in beslag nam, werd gemaakt voor de Italiaanse zakenmagnaat Francesco Del Giocondo. Het zou een afbeelding zijn van zijn geliefde vrouw, Lisa Gherardini. Tegenwoordig kennen wij dit schilderij als de “Mona Lisa”, waarbij ‘Mona’ een liefkozende term is afgeleid van ‘Madonna’, wat ‘mijn dame’ betekent.
Dit schilderij, gecreëerd tijdens de bloeiende Renaissance-periode, heeft vele harten veroverd, vooral door die mysterieuze glimlach. Is het een bescheiden lachje of toch een serieuze blik? Dat blijft de vraag voor velen van ons.
Interessant is dat, hoewel de “Mona Lisa” in opdracht werd geschilderd, meneer Del Giocondo het nooit in zijn bezit heeft gehad. Leonardo, na er drie jaar aan gewerkt te hebben, vond nog steeds dat het niet voltooid was.
LEONARDO DA VINCI EN CLOS LUCÉ
In het jaar 1516 nodigde koning Francis, gefascineerd door kunst en cultuur, Leonardo Da Vinci uit om zijn talenten te delen in het romantische kasteel van Clos Lucé. Leonardo nam zijn bijzondere werk, de Mona Lisa, mee en het wordt gezegd dat hij in deze schilderachtige setting verder sleutelde aan haar geheimzinnige glimlach. Tot aan Leonardo’s overlijden in 1519 was het iconische portret steeds dicht bij hem. Bij zijn heengaan kwam de Mona Lisa in de handen van zijn trouwe assistent, Salai, samen met andere meesterwerken van Leonardo.
De bewonderende koning Francis verwierf het schilderij voor zijn persoonlijke collectie in zijn kasteel te Fontainebleau, waarna het een reis maakte door de hallen van het grandioze kasteel van Versailles onder het bewind van Louis XIV. Maar zoals alle grote verhalen kent ook dit schilderij zijn wendingen; na de Franse Revolutie kreeg de Mona Lisa haar ereplek in het prestigieuze Louvre, waar ze nu nog altijd te bewonderen is, hoewel ze tussendoor enkele avontuurlijke omzwervingen heeft gemaakt.
VANDALISTEN BESCHADIGEN MONA LISA
De roerige geschiedenis van de Mona Lisa kent niet alleen verhalen van bewondering, maar ook momenten van tragiek. In 1556 werd het serene gezicht van Mona bijna verminkt toen iemand zonder eerbied zuur op het canvas wierp. Datzelfde jaar probeerde een ander haar schoonheid te bederven door een steen naar het meesterwerk te slingeren. Deze gebeurtenissen leidden ertoe dat dit geliefde portret achter beschermend glas werd geplaatst, wat haar later in 1974 redde van een vurige rode verfontploffing en in 2009 van een onverwachtse thee-aanval door een Russische bezoeker. Dankzij de inspanningen van deskundigen zijn de sporen van de eerste twee aanslagen zorgvuldig vervaagd, waardoor haar tijdloze schoonheid behouden blijft.
MONA LISA WAARDE 2023
In de vroege jaren ’60, toen de mode- en cultuurscène floreerde, beleefde de Mona Lisa haar eigen moment van internationale roem. Ze begon aan een wereldtournee, waarbij ze in vooraanstaande musea werd tentoongesteld. Aan het begin van deze reis werd haar waarde geschat op een indrukwekkende 100 miljoen dollar. Mensen uit alle hoeken van de wereld grepen hun kans om dit iconische portret in levenden lijve te bewonderen, wat resulteerde in miljoenen bezoekers. Nu, vele jaren later, wordt haar waarde geschat op een verbluffende 0,7 miljard euro, waarmee ze de titel draagt van het meest waardevolle schilderij ter wereld.
In 1999 bevestigde het Guinness Book of Records dit prestige door te vermelden dat de Mona Lisa in het Louvre, Parijs, het schilderij was met de hoogste verzekerde waarde. Terugkijkend naar 1962 werd haar waarde geschat op 100 miljoen dollar, wat vandaag de dag, rekening houdend met inflatie, neerkomt op een oogverblindende 843 miljoen dollar.
HET VERHAAL ACHTER DE WENKBRAUWEN VAN DE MONA LISA
Hoewel de charme van de Mona Lisa vaak wordt toegeschreven aan haar mysterieuze glimlach of haar bescheiden formaat, is er onlangs een ander detail naar voren gekomen dat veel wenkbrauwen doet fronsen: en dat zijn juist háár wenkbrauwen.
Al generaties lang wordt er in kringen van kunst- en schoonheidsliefhebbers gedebatteerd over het opvallende ontbreken van haar wenkbrauwen. De reden? In die tijd was het voor dames het toppunt van elegantie om zonder wenkbrauwen door het leven te gaan. Velen geloven dat Mona Lisa volgens die mode haar wenkbrauwen heeft verwijderd en dat Leonardo da Vinci haar simpelweg portretteerde zoals ze toen werkelijk was.
KOPIE VAN DE MONA LISA
De brandende vraag: Heeft da Vinci iets over het hoofd gezien? Het zou logisch zijn als da Vinci de Mona Lisa zonder wenkbrauwen had afgebeeld, mits zij ze daadwerkelijk had afgeschoren. In 2012 kwam echter een alternatieve versie van de Mona Lisa boven water, die sprekend op het origineel leek, maar met één opvallend verschil: deze had wenkbrauwen!
Deze alternatieve Mona Lisa zou geschilderd zijn door een pupil van da Vinci. Het schilderij was eeuwenlang verborgen onder een andere verflaag, tot het in 2012 werd onthuld. Vermoedelijk schilderde de leerling het portret rond dezelfde tijd als da Vinci. Deze versie vertoont echter meer details zoals wenkbrauwen, wimpers en een kanten afwerking, wat de notie tegenspreekt dat de Mona Lisa oorspronkelijk geen wenkbrauwen had.
Heeft Leonardo da Vinci niet nauwkeurig gekeken? Was hij te gehaast en miste hij al deze subtiele elementen? Dat lijkt onwaarschijnlijk.
WAT HEEFT DA VINCI TOCH MET WENKBRAUWEN
Pascal Cotte, een vooraanstaand onderzoeker, ontdekte via scans met hoge resolutie dat Leonardo da Vinci vermoedelijk wenkbrauwen heeft afgebeeld op de Mona Lisa. Recente studies suggereren ook de aanwezigheid van wimpers. Het lijkt erop dat deze fijne details door de jaren heen zijn vervaagd.
HET VERHAAL ACHTER DE PRACHTIGE MONA LISA
Leonardo da Vinci nam drie jaar de tijd om de Mona Lisa te creëren. Dit kunstwerk blijft een van ‘s werelds meest intrigerende schilderijen.
Schok en angst overheersten het Louvre-personeel toen op 22 augustus 1911 ontdekt werd dat in de Salon Carré, waar voorheen de Mona Lisa van Leonardo da Vinci prijkte, enkel een lege plek achterbleef.
Ondanks dat er een detective werd benoemd als de nieuwe directeur van het Louvre, bleef het een mysterie hoe het 77 x 53 cm portret zomaar kon verdwijnen. De dag ervoor, toen het museum gesloten was voor reiniging, waren diverse kunstwerken verplaatst. Nadat de zware lijst werd gevonden, werd het duidelijk dat de dief het schilderij had losgehaald en heimelijk had meegenomen. De dief bleef twee jaar onbekend.
Dit dramatische incident zorgde voor hernieuwde aandacht voor dit intrigerende portret. Traditioneel gezien toont het schilderij Lisa di Noldo Gherardini, geboren in 1479. Ze was ooit verloofd met Giuliano de Medici, lid van de machtige Medici-familie die over Florence regeerde. Na politieke onrust in 1494 vluchtte Giuliano, terwijl Lisa achterbleef. Later huwde ze de rijke koopman Francesco del Giocondo.
In 1503 vroeg hij Leonardo da Vinci een portret van zijn vrouw te schilderen. Leonardo bracht er drie jaar aan door en nam het mee toen hij in 1517 naar Frankrijk vertrok.
In de 19e eeuw, toen het kunstwerk enorm populair werd, wilden velen niet accepteren dat de geheimzinnige dame slechts een koopmansvrouw was. Er zijn talloze theorieën en interpretaties over de Mona Lisa, waaronder het idee dat het een vermomd zelfportret van Leonardo is, wat ondersteund wordt door computeranalyses. Echter, tegenargumenten wijzen op het ontbreken van voorstudies, iets wat Leonardo vaak maakte.
Een opvallend detail is de gevlochten vinco bij het decolleté van de Mona Lisa. Dit heeft geleid tot speculaties over een link met da Vinci. Echter, dit detail is ook gezien bij andere vrouwen geportretteerd door Leonardo.
Een recente opmerkelijke theorie suggereert dat de mysterieuze mond van de Mona Lisa te wijten is aan een tandheelkundig probleem, zoals voorgesteld door onderzoekers van de Universiteit van Bradford.
Leonardo koos mogelijk voor een subtiele glimlach om een niet perfect gebit van zijn model te camoufleren. Het werkelijke mysterie kan echter liggen in een innovatieve schildertechniek die hij gebruikte: sfumato (Italiaans voor ‘wazig’ of ‘mistig’).
Sfumato creëert een zachte en bijna onmerkbare overgang tussen verschillende kleurvlakken, waardoor schaduwen soepel in elkaar overlopen en contouren en gelaatstrekken enigszins vaag worden. Dit effect is te zien in de subtiele glimlach en de schaduwrijke mondhoeken van de vooraanstaande koopmansvrouw, Lisa del Giocondo.
In december 1913 ontving een kunsthandelaar uit Florence een aanbod van een onbekende persoon die de Mona Lisa wilde verkopen.
ARRESTATIE OP VINCENZO PERUGIA
De toen 32-jarige Vincenzo Perugia, een schilder van interieurdecoraties, kwam in de boeien te zitten. Hoewel hij toegaf de Mona Lisa gestolen te hebben, claimde hij dit uit vaderlandsliefde gedaan te hebben, met het doel het kunstwerk terug naar Italië te brengen. Desondanks zag de rechtbank zijn beweegredenen als minder edel en gaf hem een celstraf van zeven maanden.
Het is opmerkelijk dat het kunstwerk, dat op fijn populierenhout geschilderd is, door zijn voorzichtige bewaring amper schade had. Deskundigen waren hierdoor verrast. Tegenwoordig bevindt de Mona Lisa zich in een specifieke ruimte in het Louvre, beschermd door drie lagen kogelwerend glas en geavanceerde beveiligingssystemen.
Er zijn bij het Louvre momenteel geen intenties om een schilderen op nummer versie te verhandelen.
