Van zijn eerste tot laatste kunstwerk, zijn privé leven en relaties, ontdek 15 unieke feitjes over deze wereldberoemde kunstenaar.
Vincent van Gogh: een naam die synoniem staat voor artistieke genialiteit, maar ook voor menselijke tragiek. Hij is een van de meest beroemde en invloedrijke figuren in de kunstgeschiedenis, vereeuwigd zowel door zijn levendige penseelstreken als door zijn gekwelde leven. Zijn zonnebloemen, variërend van adembenemende landschappen tot indringende zelfportretten, hebben een onuitwisbare indruk achtergelaten op de wereld. Maar achter de schitterende kleuren en gedurfde lijnen ligt een complexe man wiens leven een wirwar was van tegenstellingen: genialiteit naast gekte, vurige ambitie naast diepe onzekerheid, en ongeëvenaarde productiviteit naast slopende wanhoop.
Hoewel hij tijdens zijn leven nauwelijks erkenning kreeg, heeft Van Gogh postuum talloze kunstenaars en bewonderaars geïnspireerd. Zijn invloed reikt verder dan de doeken waarop hij schilderde; hij heeft een onuitwisbare stempel gedrukt op hoe wij denken over kunst, creativiteit en menselijke emotie.
In dit artikel duiken we dieper in het leven en de erfenis van deze iconische kunstenaar. We zullen zowel bekende als minder bekende aspecten van zijn leven en werk verkennen om een completer beeld te krijgen van de man die Vincent van Gogh was.
1. Bijna Geen Artiest
Een van de meest fascinerende aspecten van Vincent van Gogh’s leven is het feit dat hij bijna een heel ander pad had gekozen. Voordat hij besloot zijn leven aan de kunst te wijden, overwoog Van Gogh serieus om predikant te worden. Zijn vader was een Nederlandse protestantse dominee, en het leek een natuurlijke keuze voor Vincent om in zijn voetsporen te treden. Hij bracht zelfs tijd door als zendeling in een mijnwerkersgemeenschap in België, waar hij probeerde zijn religieuze roeping te volgen. Toch vond hij zijn ware passie uiteindelijk in de kunst.
Deze initiële aantrekkingskracht tot het geestelijke leven suggereert een diepgewortelde zoektocht naar betekenis en doel, thema’s die later in zijn artistieke werk zouden resoneren. Het is verbazingwekkend te denken hoe anders de kunstgeschiedenis eruit had kunnen zien als Van Gogh zijn leven aan het predikantschap had gewijd. Zijn bijna-keuze laat ons nadenken over de willekeur van het lot en hoe een enkele beslissing het verloop van de geschiedenis kan veranderen.
2. Beïnvloed door Oosterse Ideeën
Vincent van Gogh’s fascinatie voor Japanse kunst en cultuur had een aanzienlijke invloed op zijn artistieke ontwikkeling. In de late 19e eeuw was er in Europa een ware ‘Japonisme’-rage, waarbij verschillende kunstenaars zich lieten inspireren door Japanse esthetiek en technieken. Van Gogh was geen uitzondering; hij verzamelde Japanse houtsneden en bestudeerde ze aandachtig.
Deze Oosterse invloeden zijn duidelijk zichtbaar in zijn keuze van onderwerpen, composities en zelfs in zijn gebruik van kleur. Werken als “Bloesemtakken tegen een Blauwe Lucht” en “De Iris” vertonen de kenmerkende invloed van Japanse kunst, met name in de heldere kleuren en de nadruk op natuurlijke elementen. Van Gogh waardeerde de manier waarop Japanse kunstenaars het dagelijkse leven en de natuur verheerlijkten, en dit hielp hem om een eigen stijl te ontwikkelen die deze waardering weerspiegelde.
In brieven aan zijn broer Theo schreef Van Gogh over zijn bewondering voor Japanse kunst en hoe deze zijn eigen werk beïnvloedde. De invloed van Japanse esthetiek op zijn kunst is een bewijs van zijn vermogen om verschillende stijlen en ideeën te absorberen en om te zetten in een unieke, persoonlijke visie.
3. Om de 36 Uur een Nieuw Creatief Project
Vincent van Gogh was een ongelofelijk productieve kunstenaar. In een carrière die slechts iets meer dan een decennium besloeg, produceerde hij naar schatting meer dan 2.100 kunstwerken, waaronder ongeveer 860 olieverfschilderijen. Als we deze cijfers nader bekijken, komt dat neer op het voltooien van een nieuw werk ongeveer elke 36 uur. Deze indrukwekkende productiviteit werd niet alleen gedreven door een natuurlijke gedrevenheid, maar ook door zijn constante zoektocht naar artistieke perfectie en betekenis.
Deze ongelooflijke output was niet alleen kwantitatief maar ook kwalitatief opmerkelijk, met veel van zijn werken die nu als meesterwerken worden beschouwd. Dit niveau van productiviteit kan gedeeltelijk worden verklaard door zijn intense emoties en zijn drang om zijn innerlijke wereld uit te drukken, wat vaak resulteerde in langdurige perioden van geconcentreerd en koortsachtig werk.
4. Een Literair Mens
Naast zijn liefde voor schilderen had Vincent van Gogh ook een diepe waardering voor literatuur. Hij was een fervent lezer en liet zich inspireren door een reeks auteurs, variërend van de Bijbel tot Shakespeare en van Charles Dickens tot Victor Hugo. Deze literaire invloeden vonden hun weg naar zijn kunst en zijn uitgebreide correspondentie, met name in de brieven aan zijn broer Theo.
Van Gogh’s liefde voor boeken ging verder dan louter entertainment of academische interesse; hij vond in literatuur een bron van spirituele en emotionele troost. Bovendien diende het als een rijke bron van onderwerpen en thema’s voor zijn kunst. Zijn schilderijen zoals “De Zaaier” tonen bijvoorbeeld invloeden van de Bijbelse parabels, terwijl andere werken reflecties zijn van thema’s uit romans en gedichten die hij bewonderde.
Zijn affiniteit voor literatuur toont een complexere, meer gelaagde kunstenaar dan we wellicht op het eerste gezicht zouden denken. Het beïnvloedde niet alleen de onderwerpen die hij koos om te schilderen, maar ook de manier waarop hij dacht over zaken als menselijk lijden, schoonheid en het streven naar een betekenisvol leven.
5. Banden met Andere Mannen
Een van de opmerkelijke aspecten van Vincent van Gogh’s leven was zijn vermogen om diepgaande vriendschappen te sluiten met andere creatieve geesten, ondanks zijn vaak turbulente persoonlijkheid. Een van de meest beroemde van deze vriendschappen was die met de Franse kunstenaar Paul Gauguin. De relatie tussen de twee was intens en complex, gevuld met momenten van creatieve samenwerking maar ook met conflicten.
Gauguin en Van Gogh deelden een huis in Arles, dat bekend staat als het ‘Gele Huis,’ in een poging om een soort kunstenaarsgemeenschap te vormen. Hoewel hun tijd samen een aantal belangrijke werken opleverde, was het ook een periode van extreme emotionele hoogtes en laagtes voor Van Gogh, culminerend in het beruchte incident waarbij hij een deel van zijn eigen oor afsneed na een ruzie met Gauguin.
6. Zijn Eigen Inspiratie
Van Gogh was niet alleen een meester in het vastleggen van landschappen en het leven om hem heen; hij was ook een pionier in het genre van het zelfportret. Gedreven door zowel economische als artistieke redenen—modellen waren duur en niet altijd beschikbaar—werd Van Gogh vaak zijn eigen onderwerp. Deze zelfportretten zijn meer dan een visuele weergave van de kunstenaar; ze dienen als een soort visueel dagboek dat zijn emotionele en psychologische toestand op verschillende momenten in zijn leven vastlegt.
Deze werken zijn niet alleen technisch indrukwekkend, maar onthullen ook de innerlijke complexiteit van de kunstenaar. Of hij nu zijn gezicht vastlegt met een serieuze, doordringende blik of met een vleugje wanhoop, deze zelfportretten vormen een intrigerend contrast met de felle kleuren en dynamische bewegingen die in veel van zijn andere werken te vinden zijn.
7. Een Fiasco?
Ondanks zijn immense bijdragen aan de kunstwereld en de impact die hij postuum heeft gehad, werd Van Gogh tijdens zijn leven grotendeels genegeerd door het grote publiek en kende hij weinig commercieel succes. Hij verkocht slechts een handvol schilderijen en leefde in relatieve armoede, vaak financieel ondersteund door zijn toegewijde broer Theo.
Deze gebrek aan erkenning en financieel succes heeft geleid tot veel speculatie en onderzoek: waarom werd zo’n getalenteerde kunstenaar tijdens zijn leven zo over het hoofd gezien? Was het een kwestie van slechte timing, of misschien een gebrek aan toegang tot de ‘juiste’ sociale kringen? Wat het antwoord ook moge zijn, het feit blijft dat Van Gogh, hoewel hij tijdens zijn leven misschien als een fiasco werd beschouwd, nu wordt gezien als een van de meest invloedrijke figuren in de kunstgeschiedenis.
8. Na Onenigheid met Gauguin, sneed hij zijn oor af
De samenwerking tussen Vincent van Gogh en Paul Gauguin in het ‘Gele Huis’ in Arles is even beroemd voor zijn creatieve vruchtbaarheid als voor zijn volatiliteit. Deze intensiteit bereikte een dramatisch hoogtepunt toen Van Gogh, na een verhitte ruzie met Gauguin, een deel van zijn eigen oor afsneed. Dit schokkende incident is één van de meest besproken momenten in de kunstgeschiedenis, vaak aangehaald als een bewijs van Van Gogh’s onstabiele mentale toestand.
Het moment waarop hij zijn oor afsneed en het later naar een bordeel bracht, werd al snel een van de meest besproken en geanalyseerde episodes uit zijn leven. Het markeert een belangrijk kantelpunt, zowel in zijn persoonlijke als in zijn professionele leven, en symboliseert voor velen de tragische eenzaamheid en emotionele onrust die zo kenmerkend zijn voor zijn latere werken.
9. Een Tragisch Einde
Vincent van Gogh’s leven kende een tragisch einde. Op 37-jarige leeftijd stierf hij in Auvers-sur-Oise, Frankrijk, vermoedelijk door zelfmoord. Hoewel er enkele alternatieve theorieën bestaan, is de algemeen geaccepteerde gedachte dat Van Gogh zijn eigen leven beëindigde door zichzelf te beschieten. Deze tragische daad volgde op jaren van psychische problemen, inclusief periodes van intense depressie en mogelijke psychotische episodes.
Zijn dood legt een schaduw over zijn werk, maar het is belangrijk om zijn leven en zijn artistieke bijdragen niet alleen door deze tragische lens te bekijken. Zijn kunst is een levendige uiting van menselijke emoties, van liefde voor de natuur tot de diepste wanhoop, en deze complexiteit verdient een evenwichtige beschouwing.
10. Een Eeuwige Bron van Inspiratie
Ondanks zijn tragische leven en dood, of misschien juist daardoor, blijft Vincent van Gogh een blijvende bron van inspiratie voor generaties van kunstenaars, critici en gewone mensen. Zijn werken zijn enkele van de meest erkende en gewaardeerde in de kunstgeschiedenis, en zijn invloed is te zien in talloze artistieke bewegingen en individuele carrières. Van de expressionisten tot de moderne kunstenaars, Van Gogh’s erfenis leeft voort.
Zijn schilderijen, brieven en zelfs zijn levensverhaal hebben een bijna mythische kwaliteit gekregen, als symbolen van de worsteling voor artistieke expressie tegenover onoverkomelijke persoonlijke demonen. In musea, galerieën en kunstscholen over de hele wereld blijft zijn werk bestudeerd, bewonderd en gevierd worden, getuigen van een leven dat even complex als mooi was.
11. De Rol van Zijn Broer Theo
In het leven van Vincent van Gogh speelde zijn broer Theo een buitengewoon belangrijke rol. Theo was niet alleen Vincent’s broer maar ook zijn grootste vriend, vertrouweling en mecenas. Zonder de financiële en emotionele steun van Theo zou Vincent wellicht nooit de ruimte en de middelen hebben gehad om zich volledig op zijn kunst toe te leggen. Ze voerden een uitgebreide correspondentie, en veel van wat we vandaag weten over Vincent komt uit deze brieven.
Theo was ook vaak de eerste persoon die Van Gogh’s nieuwe werken zag en de enige die gedurende het grootste deel van zijn leven in zijn kunst investeerde. Deze unieke relatie vormde een cruciale ondersteuningssysteem voor Vincent, zowel financieel als emotioneel, en biedt een ontroerend inzicht in de diepe band tussen de twee broers.
12. Ziekte en Geestelijke Gezondheid
Vincent van Gogh’s geestelijke gezondheid was een complex en veelbesproken onderwerp. Gedurende zijn leven worstelde hij met symptomen die tegenwoordig zouden kunnen wijzen op een reeks van mogelijke diagnosen, van depressie en angststoornissen tot meer ernstige aandoeningen zoals schizofrenie of bipolaire stoornis. Hoewel het moeilijk is om een definitieve diagnose te stellen op basis van historische gegevens, is het duidelijk dat zijn mentale toestand zijn leven en werk diepgaand beïnvloedde.
Zijn psychische problemen beïnvloedden niet alleen zijn persoonlijke relaties en dagelijks leven, maar vonden ook hun weg in zijn kunst, vaak op complexe en ontroerende manieren. Hoewel zijn strijd met geestelijke gezondheidsproblemen zijn leven bemoeilijkte, heeft het ook geleid tot het creëren van enkele van de meest emotioneel geladen en technisch innovatieve kunstwerken in de geschiedenis.
13. Technieken en Materiaalkeuze
Van Gogh’s benadering van het schilderen was even revolutionair als zijn onderwerpen en thema’s. Hij stond bekend om zijn unieke gebruik van verf, die hij vaak direct uit de tube op het doek kneep, en voor zijn kenmerkende penseelstreken, die variëren van fijne lijntjes tot dikke, bijna sculpturale lagen. Deze technieken waren in zijn tijd radicaal en vielen op door hun emotionele intensiteit en hun vermogen om textuur en beweging over te brengen.
14. Verhuizingen en Verblijfplaatsen
Een van de meest fascinerende aspecten van Vincent van Gogh’s leven is de verscheidenheid aan plaatsen waar hij woonde en werkte. Hij werd geboren in Nederland en begon zijn carrière daar, met name in dorpen als Nuenen. Maar zijn artistieke pad bracht hem ook naar België, met name naar Brussel en later naar de mijnstreek van de Borinage, waar hij een korte periode als zendeling werkte.
De echte transformatie in zijn kunstenaarschap kwam echter toen hij naar Frankrijk verhuisde. In Parijs kwam hij in contact met de avant-garde van zijn tijd, waaronder zijn vriend en latere collega Paul Gauguin. Na een verblijf in de Franse hoofdstad trok hij naar het zuiden, naar steden als Arles en Saint-Rémy, waar het landschap en het licht zijn werk diepgaand beïnvloedden.
Elke locatie waar Van Gogh verbleef, had zijn eigen unieke invloed op zijn werk. Of het nu de donkere, aardse tonen waren van zijn vroege Nederlandse periode, de invloed van het impressionisme en post-impressionisme in Parijs, of de felle kleuren en dynamische penseelstreken die zijn latere werk kenmerkten, de plaatsen waar hij leefde en werkte, zijn onlosmakelijk verbonden met de evolutie van zijn kunst.
15. De Sterrennacht
Een van Vincent van Gogh’s meest iconische werken is ongetwijfeld “De Sterrennacht,” geschilderd tijdens zijn tijd in het asiel van Saint-Rémy in 1889. Dit schilderij is niet alleen een meesterwerk van kleur en vorm, maar het is ook een diep persoonlijke weergave van de nachtelijke hemel, gezien vanuit het raam van zijn kamer. Het toont een hemel vol draaiende sterren, een heldere maan en een rustig dorpje onder een cypres die oprijst als een vlam.
De achtergronden en invloeden achter “De Sterrennacht” zijn veelzijdig. Sommige kunsthistorici geloven dat het werk beïnvloed is door Van Gogh’s interesse in astronomie en astrologie, maar ook door zijn eigen emotionele en psychologische staat op dat moment. De draaikolken van licht en kleur kunnen worden gezien als een uiting van zijn innerlijke onrust, maar ook als een poging om de transcendentale schoonheid van de natuur vast te leggen.